به قلم سردبیر- چه کسی می تواند نویسنده یک مقاله علمی باشد؟

امروزه مسئله اخلاق نشر به خصوص در علوم پزشکی بسیار مورد توجه قرار گرفته است، هدف از پژوهش و نشر آن افزایش اطلاعات در امور مختلف پزشکی و دستیابی به آخرین پیشرفت ها جهت درمان و کنترل بیماری هاست، از طرف دیگر مسیر پژوهش و نشر نتایج آن به صورت مقالات علمی از جهت آموزش به دانشجویان و پژوهشگران جوان بسیار ارزشمند است و در این مسیر علاوه بر آموزش چگونگی پژوهش و نشر، مبانی اخلاقی مختلفی مطرح می شود که خود جایگاهی ویژه در آموزش اخلاق پزشکی دارد. اگر در مسیر انجام پژوهش و نشر، آن "اخلاق" در نظر گرفته نشود، هیچ یک از اهداف "پژوهش" محقق نشده است. امروزه سازمانهای بین المللی مختلفی مثل کمیته بین المللی اخلاق نشر (COPE) و انجمن بین المللی سردبیران مجلات علوم پزشکی یا (ICMJE) تلاش زیادی کرده اند که قوانین اجرایی جهت حفظ اخلاق نشر و حقوق نویسندگان واقعی مقالات تدوین شود. از مهمترین چالش‌ها در بحث نشر مقالات پزشکی درج اسامی نویسندگان مقالات است که در ظاهر امری ساده بوده اما در عمل بسیار چالش برانگیز است و دفاتر مجلات علوم پزشکی همواره درگیر انواع مشکلات در این زمینه‌اند که یکی از عوامل عدم آگاهی از معیارهای واقعی نویسنده بودن و دیگری وجود تعارفاتی است که در ابعاد مختلف فرهنگ ما وجود دارد. با این مقدمه، آخرین اطلاعات مربوط به معیارهای نویسندگی مقالات را که مورد تائید انجمن بین المللی سردبیران مجلات علوم پزشکی (ICMJE) و نیز انجمن سردبیران علوم پزشکی کشور می باشد، بیان می گردد، - چه کسی می تواند نویسنده یک مقاله باشد؟ افرادی که در صفحه عنوان مقاله به صورت "By line" در کنار هم ذکر می شوند، از نظر دفتر مجله نویسنده مقاله محسوب می شوند، اما چه افرادی معیار حضور در این جایگاه را دارند؟ افرادی که دارای هر چهار شرایط زیر باشند،  شرط اول : فردی که ایده اولیه پژوهش و طراحی مطالعه مربوط به او بوده است و یا در جمع آوری اطلاعات و آنالیز داده ها نقش داشته است.  شرط دوم: متن اولیه مقاله را نوشته است و آن را با دقت بررسی کرده است و یا در مروری بر نگارش اولیه مقاله به نکاتی اشاره کرده است که تغییرات قابل توجهی در متن بوجود آورده است.  شرط سوم: مقاله را پس از آماده سازی و قبل از ارسال برای مجله بازخوانی کرده است و تمام بخش های مقاله مورد تائید اوست.  شرط چهارم: نویسنده مقاله کسی است که در برابر تمام قسمت های مقاله از مواد و روش ها تا بحث، پاسخگو بوده و صحت، دقت و اصالت انجام پژوهش مورد تائید اوست. بدین شکل کلیه افرادی که در انجام پژوهش و تدوین مقاله و بررسی نهایی آن نقش و مسئولیت داشته اند به عنوان نویسنده ذکر می شوند و ترتیب قرار گرفتن آنها کاملا توافقی است.